Falih Rıfkı Atay
Falih Rıfkı Atay

Falih Rıfkı Atay

Falih Rıfkı Atay biografisi

Gazeteci ve yazar.
1894 yılında İstanbul’da doğdu. Fıkra, makale, yolculuk türlerindeki gazete yazılarıyla ve bilhassa Atatürk’ü yakından tanıtan anılarıyla ün şampiyon Falih Rıfkı Atay, Kovacılar semtindeki Rehberi Tahsil Rüştiyesi’ni bitirdikten daha sonra Hüseyin Cahit’in Yalçın müdürlük yaptığı Mercan İdadisi’nde öğrenimini tamamladı. Darülfünunun Edebiyat bölümünü bitirdi. İdadide edebiyat öğretmeni olan Celal Sahir Erozan ile kendisinden bir ileri sınıfta okuyan Orhan Seyfi Orhon, Falih Rıfkı’nın edebiyat beğenisinin gelişmesine yardımcı oldular. İlk Yazıları, Serveti Fünun dergisinin genç yazarlara ayrılan ek sayfalarında yayımlanan Falih Rıfkı’nın Tecelli(1911) dergisi ile Süleyman Bahri’nin yönettiği Bayan(1912) dergisinde Cenap Şahabettin ile Ahmet Haşim’in eserlerini hatırlatan şiirleri çıktı.

1912’de Tanin gazetesinde düz yazıları yayımlanmağa başladı; İstanbul Mektupları, Edirne mektupları gibi yazıları çıktı. 1913-1914 yıllarında sadaret ve Dahiliye Nazırlığı kalemlerinde çalıştı. Dahiliye Vekili Talat Paşa ile birlikte gittiği Bükreş’ten Tanin gazetesine röportaj yazıları yolladı. Bu dönemdeki yazıları, Türkçülük ve Türkçecilik akımlarının etkisini taşıyordu. I. Dünya Savaşında protez subay olarak Suriye’ye gitti; 4. Ordu kumandanı Cemal Paşa’nın hususi katipliğini yaptı. Suriye ve Filistin’deki savaş anılarını “Alev ve Güneş” (1918) kitabında topladı. Cemal Paşa’nın Bahriye nazırı olması üzerine Kalemi Mahsusa müdür yardımcılığına getirildi (1917). Kazım Şinasi Dersan, Necmettin Vefalı Sadak, Ali Naci Karacan ile birlikte Akşam Gazetesini çıkarmağa başladı (1918). Bu gazetede Günün Fıkraları başlığıyla sürekli yazılar yazdı. Kurtuluş Savaşını destekleyen etkin yazıları dolayısıyla idam istenerek Kürt Mustafa Divanı Harbi’ne verildi. Ama İnönü Zaferinin kazanılması üstüne Divanı Harp tutumunu değiştirdiği için idamdan kurtuldu. Kurtuluş Savaşı sona erdiği sırada İzmir’de Atatürk ile görüşmeğe gelen gazeteciler arasındaydı. Atatürk’ün ricası üstüne İkinci Büyük Halk Meclisi’ne Bolu’dan milletvekili seçildi (1922). Daha Sonra uzun yıllar Ankara Milletvekili olarak T.B.M.M.’de bulundu. Hakimiyeti Milliye, Milliyet ve Millet gazetelerinin başyazarlığını yaptı.

Yeni Türk Alfabesinin hazırlanması ve uygulanması sırasında Dil Encümeninde atama aldı. Hür Cumhuriyet Fırkası’nın tutumuna kuvvetle tepki gösterdi. Ulus gazetesinin başyazarlığını yaptığı dönemde Ankara şehir halkı planı jürisinde üyelik ve İmar Komisyonunda başkanlık yaptı. 1946’da çok partili döneme geçildikten daha sonra Millet gazetesinde CHP’nin savunuculuğunu sürdürdü. Halkçı Parti’nin 1950’de iktidara geçmesinden sonra Dünya Gazetesini kurarak (1952) muhalefete geçti; yeni iktidara aleyhinde Atatürk devrimlerini savundu.

Falih Rıfkı Atay, sağlam, saldırı, albenili, anlatımı ve duru Türkçesiyle Cumhuriyet basınının Encümeninde sanatçı kalemlerinden biriydi. Günlük siyasi olayları ele alan başyazı ve fıkraları yanına Millet ve Dünya gazetelerinde Pazar günleri yayımladığı haftalık yazılarında çok sanatçı bir test ve söyleşi yazarı niteliği gösteriyordu. Seyahat vrünlerini verdi.