Eugene İonesco biografisi
Eugene İonesco, oyunlarındaki içerik ve anlatım özellikleriyle, tiyatro sanatına yeni bir kavrayış getirmiş, bu alanda devir sayılacak başkalaşım gerçekleştirmiş, absürd tiyatro akımını yaratmış bir öncü’dür.
Eugene İonesco, 26 Kasım 1909 tarihinde Slatina, Romanya ’da doğmuştur. Babası Romanyalı, annesi Fransız yahudisiydi. Doğduktan kısa bir vakit sonradan Paris ’e taşındılar. 13 yaşına geldiğinde anne babası boşandığı için babasıyla Romanya ’ya taşınarak eğitiminin geri kalanını burada tamamladı. 1928 – 1933 yılları arasında okuduğu Bükreş Üniversitesinde Fransız Dili ve Edebiyatı bölümünden mezun olarak öğretmenliğe başladı. Şiir ve edebiyat eleştirileri yazdı.
1936 yılında Rodica Burileanu ile evlendi. Sıradışı çocuk öykülerini ithaf ettiği bir kız babası oldu. 1938 yılında bir burs kazanarak doktorasını yerine getirmek üzere Fransa ’ya gitti. II. Dünya savaşı sırasında Marsilya’ya taşındı. 25 Ağustos 1944 tarihine Fransa ’nin alman işgalinden kurtulmasından sonradan yeniden Paris ’e taşındı.
Eugene İonesco, 1967 yılında İsɾail‘e gideɾ ve daha sonɾa öz hayat öyküsünde yahudi kökenli olduğunu açıkladı.
Başlangıçtan itibaren çalışmalarında Dadaizm ve Gerçeküstücülük akımları etkili oldu. Özellikle Antonin Artaud ’un “Izdırap Tiyatrosu”, Andre Breton, Robert Desnos ve Tristan Tzara ’nın kara mizahı onu etkiledi. Dadaist Alfred Jarry‘nin kurduğu “patafizik” akımında yer aldı. Ayrıca Franz Kafka, Dostoyevski ve Samuel Beckett onu etkileyen önemli yazarlar oldu. Oyunları acı çekme, nefret edilen şey, afet, kibarlığın boşunalığı gibi temalar üzerine kuruludur.
Realist, psikolojik tiyatroya karşı, varoluşun saçmalığını, beylik yaşamın anlamsızlığını, insanların iletişimsizliği ve kişinin kendini gerçekleştiremeyişini oyunlarına konu ederek “absürd tiyatronun” örneklerini verdi.
Oyunlarında, tragedya-fars, hakikat-aldatıcı görünüş, herzamanki-doğaüstü gibi karşıt ilkelerden yola çıkarak, gülünç olanda trajik olanı, trajik olanda gülünç olanı birlikte göstermeye çalıştı, Düz aklı, mantığı ve dilin kasıt yükünü yıktı; grotesk ve sürrealist öğeleri kullanarak, kent soylu yaşamı karikatürleştirdi. Fazla anlamlı, simgesel bir anlatım doğrultusunda, yararsız seslerden, kalıp sözlerden, mantık yanlışlarından yararlanarak dili abesleştirdi, oyunun dilini absürdün anlatımı olarak kullandı.
1969 yılında Milli Tiyatro Ödülünü aldıktan sonra 1970 yılında kendi başvurusu ile Fransız Akademisine seçildi.
Eugene İonesco, 1936 yılında Rodica Burileanu ile evlendi. Sıradışı çocuk öykülerini ithaf ettiği bir kız babası oldu.
Eugene İonesco, 28 Mart 1994 tarihinde Paris, Fransa ’da 85 yaşında ölmüştür. Paris’teki Montparnasse Mezarlığı’na gömülmüştür.
Eugene İonesco, Gergedanlar oyununda ikinci dünya savaşı öncesinde başlayan, sonra Avrupa’yı kasıp kavuran bütüncül rejimlerin insanlığı nasıl yavaşça ele geçirdiğini anlatır. Yazan laf konusu dönüşümden duyduğu kaygı için şunları söyler:
“… ansızın bire ortaya çıkan bir düşüncenin bulaşıcı bir rahatsızlık gibi yayılması. Yeni bir din, bir doktrin, bir fanatizm sürükleyiveriyor insanları… Bilmem hiç dikkatinizi çekti mi, halk müziği sizin düşüncelerinizi bundan böyle paylaşmıyorsa, sözde canavarlarla aleyhinde karşıyaymışsınız duygusu uyanıyor insanda. Mesela gergedanlarla. Gergedanların saflığı, bununla birlikte acımasızlığı var onlarda. Onlar gibi düşünmüyorsanız göz kırpmadan öldürebilirler sizleri.”
Eugene İonesco, bu oyunda Fransızların Alman işgali altındayken Nazi barbarlığına aleyhinde koymamalarını şiddetle kınar. Anti-Nazi bir oyun olarak nitelediği Gergedanlar kaderin bir cilvesi olarak ilk olarak Almanya ’nın Düsseldorf kentinde sahneye koyulmuş. Oyuncular elli kere sahneye çağrılmış.
Ödülleri :
1959 – Tours Festivali Film Ödülü
1963 – Prix Italia
1966 – Society of Authors Theatre Prize
1969 – Grand Prix National for theatre
1969 – Monaco Grand Prix
1970 – Austrian State Prize for European Literature
1973 – Kudüs Ödülü
Eserleri :
1948 – La Cantatrice chauve (Kel Kantocu veya Kel Şarkıcı)
1951 – La Leçon (Ders)
1952 – Jacques ou lasoumission (Jacques ya da boyun eğme)
1952 – Les Chaises (Sandalyeler)
1953 – Gelinlik kız
1953 – Önder
1954 – Amédée ou comment s’en débarrasser (Amédée ya da nasıl başından atarsın onu)
1958 – Tueur sans gages (Gönüllü Katil)
1959 – Rhinocéros (Gergedanlar)
1962 – Le Roi se meurt (Kral Ölüyor)
1963 – Le Piéton de l’air (Hava Yayası)
1964 – La Soif et la faim (Arzu ve Susama)
1972 – Macbett (Macbett)
1973 – İki Kişilik Hırgür
1974 – Yalnız Adam
1981 – Ölüler Arasındaki Yolculuklar
1999 – Cehennem Günlüğü
1955 – L ’impromptu de I ’Alma, ou le cameleon du berger ( Doğaçlama veya Çobanın Bukalemunu)
Kuramsal yazıları :
1962 – Notes and Counternotes (Notlar ve karşı notlar)
1966 – Fragments of a Journal (Günlükten parçalar)
1973 – Le Solitaire (Fal)
1980 – Journeys among the Dead (Ölüme yolculuklar)