Azra Erhat biografisi
Türk test ve çözümleme yazarı, Eski Yunan ve Roma dilleri uzmanı, filolog, kazıbilimci, çevirmendir.
Azra Erhat, 4 Haziran 1915 tarihinde Şişli, İstanbul ’da doğmuştur. Babasının işi nedeniyle ilköğrenimini Avusturya, Viyana ’da, orta ve lise öğrenimini Belçika, Brüksel ’de yaptı. 1934 yılında Emil Jazgmain herzamanki lisesini bitirdikten daha sonra Türkiye ’ye döndü. Bu okulda Latince ve Yunanca öğrendi. Benzer sene İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Romanoloji bölümüne yazıldı. 1934-1936 yılları arasında İstanbul Edebiyat Fakültesinde, iki yıl Prof. Leo Spitzer ’in derslerine ve etkinliklerine katıldı.
1936 yılında Almanya ’dan hoca olarak getirilen ve Ankara Dil ve Tarih -Coğrafya Fakültesi ’nde Olağan Filoloji bölümünü kurmakla görevlendirilmiş Prof. George Rodhe ’nin asistanı olarak hem Latince- Yunanca keza de Fransızca-Almanca bilen Azra Erhat görevlendirildi. Azra Erhat, 1936 ’da öğrenci-çevirmen, 1939 ’da Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi ’ni bitirerek Herzamanki Filoloji Bölümü ’nde tezgâhtar olarak göreve başladı. 1939 ’da tezgâhtar, 1946 ’da doçent oldu.
1948 yılında Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya fakültedeki öğretim üyeleri Pertev Naili Boratav, Behice Boran, Adnan Cemgil, Niyazi Berkes ’le birlikte üniversiteden uzaklaştırıldı. 1949-1950 aralarında Yeni İstanbul ve Vatan gazetelerinde çalıştı. 1954-1956 yılları aralarında Varlık gazetesinde çalıştı. Gazetecilik yıllarında da çeviri çalışmalarını sürdürdü. Antoine de Saint-Exupéry ’den Küçük Prens ve Colette ’den Cicim romanlarını çevirdi. 1956 yılında, 41 yaşındayken emekli oldu.
1956-1975 yılları aralarında, 19 sene baştan başa Uluslararası Alıştırma Bürosu ( ILO ) Yakın ve Orta Doğu Merkezi ’nde kütüphane memurluğu yaptı.
Azra Erhat, Türk deneme ve inceleme yazarı, Eski Yunan ve Roma dilleri uzmanı, filolog, kazıbilimci, çevirmendir. Bilhassa Eski Yunan klasiklerinden yaptığı çevirilerle tanınmıştır. A. Kadir (İbrahim Abdülkadir Meriçboyu) ile birlikte gerçekleştirdiği İlyada ve Odissea çevirileri referans kabul edilir.
İlk çevirileri Çeviri dergisinde çıktı. Sofokles, Aristopfanes gibi yazarların eserlerini Türkçeye kazandırdı. Yeni Ufuklar dergisinin yazarlarından biri olan Azra Erhat, bu dergi çevresinde artan yardımsever anlayışın öncüleri arasında yer aldı.
12 Mart 1971 dönemindeki açık fikirli kırımından payını aldı. Sabahattin Eyüboğlu, Vedat Günyol, Magdi Rufer, Yaşar Kemal ’in eşi Tilda ’yla birlikte 4 ay Maltepe Askeri Cezaevi ’nde tutsak kaldı. Dört ay daha sonra birincil oturumda dostlarıyla birlikte salıverildi. Tutukluluğu süresince, Gülleylâ ’ya Hatıralar adını verdiği özyaşamöyküsünün bir bölümünü yazdı ve küçük yeğenine adadı. Uluslar arası Çalışma Bürosu (ILO) bu güç döneminde Azra Erhat ’ı destekledi, tutuklanmasından davası sonradan erip aklanıncaya değin geçen bir buçuk yıla yakın sürede büroda çalışmadığı halde kadrosunu korudu, maaşını düzenli ödedi.
1972 yılında manâlı çalışmalarından biri olan Mitoloji Sözlüğü ’nü hazırladı. Eserinde, ilk önce Anadolu efsaneleri edinmek üzere son derece karmaşık olan Yunan ve Latin mitolojisini tamamen anlattı, efsaneleri keza bilimsel bir gözle incelemeye ayrıca de bunların dünya yazın ve sanatındaki yerlerini, eşsiz bir esin kaynağı olarak değerlendirmeye çalıştı.
1975 yılında, 1973 ’te ölüm eden Halikarnas Balıkçısı ’ndan kendisine gelen mektuplardan derlediği Mektupları ’yla Halikarnas Balıkçısı adlı yapıtı yayımladı.
1978 yılında Modern Yayınlarınca yayımlanan ‘‘Sevgi Yönetimi ’ ’ adlı denemesinde ise, ilkin Yahya Kemal Beyatlı ve Yakup Kadri Karaosmanoğlu ’nin ileri sürdükleri, ‘‘Akdeniz Uygarlığı ’ ’ görüşünden daha sonra Atatürk ’ün önerisiyle savunulan ‘‘Anadolu ’daki bütün kültürler bizimdir ’ ’ tezini benimseyen görüşünü dile getirdi. Anadolu ’da gelmiş geçmiş dağıtılmış uygarlıkların izlerini çok yalın ve akıcı bir dille anlattı ve Türkiye ’de kökleşmesini özlediği hümanizma akımına ustaları Halikarnas Balıkçısı ve Sabahattin Eyüboğlu ’nun yolundan yürüyerek öncülük etti.
Yine fazla yakınındaki Sabahattin Eyüboğlu ile birlikte çevirdiği Eshilos ’un Theogonia ve “İşler ve Günler” adlı yapıtlarıyla Eshilos üstüne araştırmaları, 1977 ’de “Eshilos, Eserleri ve Kaynakları” adıyla basıldı. Bu üç ad bir arada “Mavi Seyahat” terimini Türk ve dünya literatürüne kazandırdılar.
1978 yılında Doktora tezi olan Sappho Üzerine Konuşmalar ’ı Cengiz Bektaş ’la her tarafta yayına hazırladı. 1981-1982 yıllarında, Sabahattin Eyüboğlu ’nun tüm eserlerini Sanat Üstüne Denemeler ve Eleştiriler adı aşağıda derledi ve yayımlattı.
Azra Erhat, 6 Eylül 1982 tarihinde İstanbul ’da 67 yaşında kanserden dolayı ölmüştür.
Ödülleri :
A.Kadir ile birlikte İlyada destanından yaptığı çevirinin birinci cildi 1959 ’da Habib Törehan Bilim Ödülü ’nü, üçüncü cildi 1961 ’de Türk Dil Kurumu Çeviri Ödülü ’nü aldı.
Eserleri :
* Mavi Anadolu (1960)
* Mavi Gezi (1962)
* İşte İnsan-Ecce Homo (1969) (Tercüme)
* Sevgi Yönetimi (1978)
* Mitoloji Sözlüğü (1972)
* Mektuplarla Halikarnas Balıkçısı (1976)
* Troya Masalları (1981)
* Karya’dan Pamfilya’ya Mavi Gezi (1979)
* Homeros – Gül ile söyleşi
* Hesiodos, Eserleri ve Kaynakları (1977); Sabahattin Eyüboğlu ile birlikte (Tercüme)
* İlyada (1967) A. Kadir ile birlikte (Çeviri)
* Odysseia (1970) A. Kadir ile birlikte (Çeviri)
* Osmanlı Münevverinden Türk Aydınına
* Yedi Deniz, Piri Reis – A. Kadir ile birlikte
* Şölen – Dostluk, Platon – Sabahattin Eyüboğlu ile birlikte
* Zincire Vurulmuş Prometheus, Eshilos – Sabahattin Eyüboğlu ile birlikte
* Savaş Uçuşu, Antoine de Saint-Exupéry (tercüme )
* Küçük Prens – Antoine de Saint-Exupéry (tercüme )
* Kadınsı Kedi – Colette (tercüme )
* Cicim – Colette ( tercüme )