Aziz Nesin biografisi
Aziz Nesin, 1915 doğumlu değerli gazeteci ve yazar. Mizah, kısa öykü, tiyatro oyunu ve şiir dallarında öyle çok yapıtlarıyla yurtiçinde ve yurtdışında çoğu ödüle değer görülen Nesin, 1972 ’den beri hizmetlerini sürdüren Nesin Vakfı ’nın da kurucusudur.
‘Aziz Nesin‘ adıyla bilinen Mehmet Nusret, 20 aralık 1915 ’de İstanbul Heybeliada’da dünyaya geldi. Babası Abdülaziz Bey Giresun’un Şebinkarahisar ilçesine alt Ocaktaşı köyünden gelerek İstanbul’a yerleşti ve bahçıvanlık yaparak geçimini sağladı. 1925‘te İstanbul Süleymaniye’deki Kanuni Sultan Süleyman İptidai Mektebi’nin (sonra ismi İstanbul 7. İlkokul olarak değiştirildi) 3. sınıfına devam etti. Darüşşafaka Lisesi’nde 2 sene okuyan Nesin, 1935‘de Kuleli Askeri Lisesi‘nden mezun oldu ve 1937‘de Ankara Harp Okulu‘nu asteğmen olarak bitirdi. Aynı anda Güzel sanatlar Akademisi Süsleme Bölümü ’ne de devamlı Nesin, 1939‘da Askeri Fen Okulu‘nu bitirdi. Asteğmen olarak orduya katılan Nesin, İkinci Dünya Savaşı esnasında Trakya ’daki çadırlı ordugahta 2 sene tayin aldıktan daha sonra, 1942‘de atandığı Erzurum Müstahkem Mevkii İstihkam Taburu Bölük Komutanlığı’nda bir bomba kazasında yaralandı. 1944‘de Ankara’da Harp Okulu’nda açılan birincil tank kursuna katılan Nesin, o yıl Zonguldak’ta uçaksavar top mevzileri yaptırmakla görevlendirildi ve üsteğmen rütbesinde iken tayin ve yetkisini kötüye kullandığına dair bir suçlamayla askerlikten uzaklaştırıldı.
Gazeteciliğe başlayan Aziz Nesin, 1945 ’de Sedat Simavi ’nin çıkardığı Yedigün Dergisi ’nde redaktörlük ve yazarlık yapmaya başladı. Profesyonel olarak oyun yazarlığı yapan Nesin, Karagöz gazetesinde çalıştıktan daha sonra Tan gazetesinde köşe yazarlığına başladı. (Tan Gazetesi bir grup üniversiteli genç tarafından 1946 ’da yakıldı.) Cumartesi adında haftalık bir magazin dergisi çıkarmaya başladı lakin derginin 8 sayı sonra sona ermesinin arkasından, Vatan gazetesinde çalışmaya başladı ve birincil egemen yapıtı olan ‘Parti Hazırlamak Parti Vurmak ’ adlı 16 sayfalık bir broşürü yayınladı.
Yine 1946 ’da Sabahattin Ali ile ‘Markopaşa’ isimli ses getiren bir mizah gazetesi çıkarmaya başladı. Dergi, dönemin politikacılarına yaptıkları eleştiriler sonucu kapatılmalarla ve çoğu davayla karşılaşmasına karşın yüksek satış rakamlarına ulaştı fakat Aziz Nesin, Nereye Gidiyoruz? başlıklı yazısı nedeniyle 12 ağustos 1947 ’de on ay ağır hapis ve 3 ay 10 gün Bursa Emniyet-i Umumiye Nezareti altında bulundurulma cezası aldı. (Bu yazısı az önce dergide yayınlanmamıştı.)
Nesin, 1948 ’de taşlama türündeki Azizname isimli ikinci kitabını yayımladı. Bu kitabı yüzünden 4 ay her tarafında tutuklu olarak yargılanan Nesin, bu davada cinayet almadı ama 1949 yılında Mısır Kralı Faruk, İngiltere Prensesi Elizabeth ve İran Şahı Rıza Pehlevi ’nin bir olarak Ankara ’daki elçilikleri yoluyla Türkiye Dışişleri Bakanlığı ’na aşağılandıkları gerekçesiyle resmen başvurmaları üstüne açılan dava sonucu 6 ay hapis cezası aldı.
1952 ’de Levent ’te Oluş Kitap Evi ’ni açtı ve 1953’de ise bir ortakla Beyoğlu ’nda ‘Paradi Fotoğraf Stüdyosu ’nu kurdu. 1954’te Akbaba dergisinde takma adlarla öyküler yazmaya başlayan Nesin, 1955’de İstanbul’daki azınlıkların ev ve dükkanlarının yakılıp yıkıldığı 6-7 Eylül Faciası nedeniyle, suçlu olduğu iddia edilerek Sıkı Yönetimce tutuklandı.
Mülâkat ve fıkra ve gülmece öyküleri, Dolmuş (1955), Yeni Gazete (1957), Akşam (1958), Tanin (1960), Günaydın (1969), Aydınlık (1993) gibi dergi ve gazetelerde yayımlanan Nesin, Modern Türk edebiyatının tanınana bir ismi haline geldi. 1956‘da Kemal Tahir ’le birlikte Düşün Yayınevi ’ni kurdu ve 1958 ’de ‘Dolmuş-Karikatür ’ dergisi ile birleşti (Yayıncılığa, yayın evinin şubat 1963 ’de yanmasına kadar kimsesiz devam etti). 1962’de ‘Zübük ’ adlı espri dergisini çıkarmaya başladı ve dergi 42 rakam ürettikten daha sonra kapandı.
Yeni Gazete, Akşam ve Tanin’de günlük köşe yazıları yazmaya aralıksız Nesin, 1956 ’da Bordighera, İtalya ’da yapılan ve 22 ülkenin katıldığı Milletlerarası Gülmece Yarışması ’nda ‘Kazan Töreni ’ adlı öyküsüyle ‘Altın Palmiye ’ ödülü kazandı. Ertesi sene benzer ödülü ‘Fil Hamdi ’ adlı öyküsüyle 2. kez kazanan Nesin, 1960 ’da ilk ödülünü devlet hazinesine bağışladı.
1965 ’de pasaport alma hakkını elde eden Nesin, gösteri edildiği Berlin ve Weimar’daki Antifaşist Yazarlar Toplantısı‘na katıldı ve altı ay içerisinde Polonya, Sovyetler Birliği, Romanya ve Bulgaristan ’ı ziyaret etti. 1966 yılında ‘Vatani Vazife ’ adlı öyküsüyle Bulgaristan’da yapılan Uluslararası Gülmece Yarışması ’nda 1.lik ödülü olan Altın Kirpi‘yi şampiyon Nesin, 1968’de Üç Karagöz isimli oyunuyla Uyruk Gazetesi’nin açtığı ‘Karagöz Oyunu Yarışması ’nda 1. oldu. Nesin, 1969 ’da ‘İnsanlar Uyanıyor ’ isimli öyküsüyle Moskova’da yapılan Milletlerarası Gülmece Yarışması ’nda Krokodil birincilik ödülünü, 1970 ’de Çiçu adlı oyunuyla ise Türk Dil Kurumu Oyun Ödülü ’nü kazandı.
1972 ’de yoksul ve kimsesiz çocukların bakım ve eğitimlerinin karşılanması amacıyla Nesin Vakfı ’nı kuran Aziz Nesin, bütün kitaplarının gelirlerini buraya yatırdı. Vakıf, 1976-1980 baştan başa her yıl, o yılın edebiyat ürünlerinden seçmelerin bulunduğu ‘Nesin Vakfı Edebiyat Yıllığı ’nı yayınladı.
Aziz Nesin, 1974 ’de Asya-Afrika Yazarlar Birliği’nin verdiği Lotus ödülünü kazandı ve ödülünü Filipinler’in başkenti Manila’da yapılan bir törenle aldı. 1976 ’da Gabrovo, Bulgaristan’da düzenlenen ‘Gülmece Kitabı Uluslararası Yarışması ’nda 1. oldu ve Hitar Petar ödülünü kazandı. 1977’de Türkiye Yazarlar Sendikası Başkanı seçilen Nesin, 1978’de Madaralı Roman Ödülü ’nü ‘Yaşar Ne Yaşar Ne Yaşamaz ’ adlı romanıyla kazandı. 1982’de Vietnam’da yapılan Asya-Afrika Yazarlar Birliği toplantısına katılan Nesin, buradan dönerken kalp hastalığı sebebiyle Moskova ’da hastaneye kaldırıldı ve ‘Yürek Hastalıkları Araştırma Merkezi ’nde bir ay her tarafında tedavi fark etti.
1983‘de Amerika Birleşmiş Devletleri’nde İndiana Üniversitesi’nin düzenlediği uluslararası toplantıya çağrılan lakin pasaportu geri alındığı için bu toplantıya katılamayan Nesin, 70. doğum gününü Şan Sinema Salonu’nda kutladı. 1985 ’te TÜYAP’ın düzenlediği ‘Halkın Seçtiği Yılın Yazarı ’ ödülünü kazandı ve benzer sene İngitere’de Pen Kulüp Övünç Üyeliği ’ne seçildi.
1989‘da ‘Demokrasi Kurultayı ’nın toplanmasında etkili devir alan ve oluşturulan ‘Demokrasi İzleme Komitesi ’nin iki başkanından biri olan Nesin, yeniden 1989 ’da Sovyet Çocuk Fonu tarafından ilk önce verilen ‘Tolstoy Altın Madalyası ’na layık görüldü.
75. yaşını 19 Mart 1990’da Ankara Sanat Kurumu’nda kutladı. 2 Temmuz 1993’de Sivas ’da düzenlenen Pir Sultan Abdal etkinliklerine katılan Aziz Nesin, o sırada gerçekleşen ve 37 aydının yaşamını yitirdiği Madımak Oteli katliamından sağ olarak kurtuldu.
Aziz Nesin, imza günü ve söyleşi için gittiği Çeşme, Alaçatı ’da 5 Temmuz ’u 6 Temmuz ’a bağlayan gece sabaha karşısında geçirdiği kalp kriziyle vefat etti. 6 Temmuz ’da Çeşme Cumhuriyet Savcısı ’nın isteğiyle otopsi tamamlanmak üzere İstanbul Çapa Tıp Fakültesi ’ne getirilen Nesin, 7 Temmuz günü, vasiyeti gereği hiçbir tören yapılmadan ve yeri emin olmayacak şekilde Çatalca ’daki Nesin Vakfı ’nın bahçesine gömüldü.
Aziz Nesin, ardından yüzlerce öykü, şiir, tiyatro oyunu ve Nesin Vakfı’nı bıraktı.
31 Aralık 1939 tarihinde ilk eşi Vedia Bayan ile evlendi. Oya Nesin(d.1940) ve Alev Nesin (d.1942) adında iki çocuğu oldu. Boşandılar.
Aziz Nesin, 1956 yılında ikinci eşi Meral Çelen ile evlendi. Ali Nesin (d.1956) ve Ahmet Nesin (d.1957) adlarında iki oğlu oldu. 1967 yılında boşandılar. 1970 yılında tekrar evlendiler.
İki izdivaç yapan Aziz Nesin‘in Ali Nesin (d.1956), Ahmet Nesin (d.1957), Alev Nesin (d.1942), Oya Nesin(d.1940) adlarında çocukları vardır.