Ayetullah Ali Hamaney biografisi
İran İslam Cumhuriyetinin 2. Dini Lideridir.
Ayetullah Ali Hamaney, 17 Temmuz 1939 tarihinde İran, Meşhed ’de ailesinin ikinci erkek çocuğu olarak doğmuştur. Baba (Ayetullah Seyyid Cevat Hüseyni Hamaney) tarafı Azerbaycan Türkü ve anne (Seyyid Haşim Necefabadi’nin kızı) tarafı Yezdli ’dir. 4 yaşındayken büyük kardeşi Seyyid Muhammed ile birlikte mektep ’e (dini eğitim veren belli başlı mektep) gönderildi. Burada alfabe öğrenip Kuran ’ı kerim kurslarına katıldı. İki kardeş daha sonra yeni kurulan İslami “diyanet kuytu ut Talimi” okulunda ilköğrenimine devam ettiler.
Ali Hamaney, lisede Cami-el-Mukaddemat, Sarf ve Nahv ’havza ’ya girdi. Babası ve diğer eğitimcilerden edebiyat ve Mukaddemat dersleri aldı. “Resail” ve “Mekasıb”ı de “Hac Şeyh Haşim Kazvini” nezdinde okudu. “Satıh ’ı Fıkıh” ve “Usulü-Fıkıh” derslerini de babasından öğrendi. Böylece Mukaddemat ve Satıh eğitim dönemini 5.5 yılda bitirmiş oldu.
18 yaşındayken Meşhed ilmi havzasında, “Fıkıh ve Yöntem Hariç satıh ’ı” (yüksek eğitim dönemini), “Ayetullah-el Uzma Milani” nezdinde başladı. daha sonra Günahsız İmamların türbelerini ziyaret nedeniyle 1957 yılında Necef eşref ’e gitti. Necef ilmi havzasında “Seyyid Muhsin Hekim, Seyyid Mahmud Şahrudi, Mirza Bakır Zencani, şeyh Yahya Yezdi, Mirza hasan Burucerdi” gibi büyük Müctehidlerin eğitim verdiklerini görür görmez, bu ders ve araştırma çalışmalarını benimseyip, burada eğitimini sürdürmeye karar verdi. Lakin babası buna muhalefet etti. Bunun üstüne her tarafta Meşhed ilmi havzasına geri döndü. 1958 ila 1964 yılları aralarında Kum ilmi havzasında Fıkıh, usul ve felsefe dallarında yüksek eğitimine devam etti.
Ayetullah Ali Hamaney, 1963 yılında Humeyni Liderliğindeki İslami ve siyasi Harekete katıldığından tutuklanıp 15 sene hapishanelerde ve sürgünlerde yaşadı. Çoğu defa tutuklandı.
Ayetullah Ali Hamaney, Humeyni Liderliğindeki Harekete katıldığından 1977 yılının başlarında Muhammed Rıza Şah Pehlevi döneminde tutuklanıp 3 yıllığına sürgüne gönderildi. 1978 yılının ortalarında İslami kurtuluş hareketi yaygınlaştıktan sonra sürgün cezasından kurtulup Meşhed şehrine geri döndü.
İmam Humeyni sürgünde olduğu Paris ’cilt Tahran ’a geri dönmesinden sonradan, İslam inkılabı yüksek şurası üyeliğine atandı. Bunun üzerine Meşhed ’den Tahran ’a geldi.
1979 yılında Iran İslam Cumhuriyeti savunma Bakanı Yardımcılığını üstlendi. İslam İnkılabı Muhafızlar ordusu başkanlığına atandı. 1979 yılında İran İslam şura meclisine Tahran Milletvekili olarak seçildi. 1980 yılında İmam Humeyni kadar İran yüksek savunma şurasına temsilci olarak atandı.
1980 yılında İran ile Irak aralarında çıkan savaşta Saddam Hüseyin ’in birliklerine karşısında savaştı. 27 Haziran 1981 tarihinde Tahran Ebuzer camisinde bombalı saldırıda ağır yaralandı.
İran ’ın ikinci cumhurbaşkanı Muhammed Ali Recai ’nin bir bombalı hücum sonucu öldürülmesinden sonra 1981 yılının ekim ayında yapılan yeni seçimlerde 16 milyon oy kazanıp imam Humeyni ’nin onamasıyla cumhurbaşkanı seçildi. 1985 yılında yapılan cumhurbaşkanlığı seçimlerinde de ikinci kez cumhurbaşkanı oldu.
1986 yılında İran İslam Cumhuriyeti nizamının Maslahatını teşhis kurumu başkanı oldu. 1989 yılında İran Anayasasını baştan ıslah etme ve değişiklik Şurasının başkanı oldu.
3 Haziran 1989 tarihinde İran ’ın dini lideri Humeyni ölünce Meclisi Khobragan ’e rehberi göre 4 Haziran 1989 tarihinde İran Cumhurbaşkanı Haşimi Rafsancani kadar nasihat edilmesi üzerine dini lider olarak seçilmiştir. O güne kadar Hüccetül İslam olan rütbesi yükseltilerek Ayetullah yapılmıştır.
Ayetullah Ali Hamaney, İran İslam Cumhuriyeti’nin dini lideridir.
Ali Hamaney’in değişik şirketler aracılığı ile 95 milyar dolar değer bir serveti yönettiği bahis edilmektedir. Benzer kaynaklarda 52 milyar doları emlak sektöründe ve 43 milyar doları öteki tesislerde bulunuan servetin yönetimiyle ilgili olarak Humeyni’nin imzasıyla kurulan Setad şirketi ön plana çıkmakta, ve kurulan bu şirketin esas kazanç kaynağının devrimden kaçan İran’lıların el koyulan mal varlıkları olduğu bahis edilmektedir. Independent gazetesine tarafından öyle bilnmeyen Setad adlı bu şirket, Hamaney’in gücünün temeli.
İran İslam Cumhuriyeti’nin kurucusu Ayetullah Humeyni’nin imzasıyla kurulan Setad adlı bu şirket, devir yıllarının keşmekeş ortamında, fakirler ve gazilere destek için iki yıllığına kurulmuş. Ama günümüzde değeri 95 milyar doları bulan şirketin hayır işlerine ne kadar para ayırdığı bilinmiyor. Setad, İran ’da iletişim, finans, petrol ve tıp alanlarında değişik tesislere sahip. Şirk farklı alanlara yönlendirilmiş tesislerdeki payı ise 43 milyar dolar olarak tahmin ediliyor. Reuters, bu rakamların, İran ’ın 2012 yılında 67,4 milyar dolar olarak gerçekleşen petrol ihracatına göre yüzde 40 daha fazla olduğunu vurguladı. Setad ’ın başarılı gelişmesinin temelini, 1979 yılı devrimin ardındaki İran ’ı terk eden İranlıların ve duruşma kararıyla haklarından mahrum edilen vatandaşların el konulan malları oluşturuyor.
Mücevherlerle süslü pipo koleksiyonu olan Ali Hamaney’in hem 170 antika baston koleksiyonu ile arasında en cins atların bulunduğu 100’den artı atı vardır. 6 sarayı yer alan Ali Hamaney’in saraylarının ikisinde nükleer saldırıdan korunmak için sığınakları vardır. Malikanesinde yalnızca kendisine hizmet veren yer altı hastanesi ile karada hizmet veren tır ve havada hizmet veren uçak mobil hastaneleri mevcuttur.
Ayetullah Ali Hamaney, 1964 yılında Khojaste Bagherzadeh ile evlendi. Mojtaba Khamenei (Oğlu), Hoda Khamenei (Kızı), Boshra Khamenei (Kızı), Masoud Khamenei (Oğlu), Meysam Khamenei (Oğlu), Mostafa Khamenei (Oğlu) adlarında 6 çocuğu vardır.
Kitapları :
1- Kuran ’ı kerim ’de İslami fikir ’nin genel tasarısı
2- Namaz ’ın derinliği
3- Katlanma hakkında bir değerleme
4- İlmi Rical ’in dört başlıca kitabı
5- Velayet
6- Meşhed ilmiye havzasının tarihçesi ve durumu
7- Şia imamlarının hayatı
8- Sadık Önder
9- Vahdet ve partileşme
10-Ayetullah Hamanei açısından Maharet (sanat)
11-Din ’i doğru kavramak
12-İmamlar (Ehli-Beyt imamları)ın hayatındaki Çaba Unsurları
13-Tevhid, Allah ’tan başkasına kulluğun ret edilmesi
14-Kuran ’a geri dönüş zarureti
15-İmam Seccad (as)nin siyerine bakış
16- İmam Rıza (as) ve Veliyi-Ahdiliği
17- kültürel hücum (Ayetullah Hamanei ’nin konuşmaları ve mesajlarından derlemeler)
18-Velayet Hadis ’i (İslam İnkılabı Rehberinin konuşmaları ve Mesajlarının metinleri- 9 cilt .)