Auguste Comte biografisi
Fransız sosyolog, matematikçi ve filozof Auguste Comte, sosyolojinin babası olarak tanımlanmaktadır. Evrim Teorisi ’nin kabul edilmesinde manâlı rolü olan paradigmanın en kayda değer unsurlarından biri pozitivizmdir. Auguste Comte pozitivizmin kurucusu ve en ünlü temsilcisidir. Pozitivizm gerek 19. yüzyılın gerekse 20. yüzyılın en etkin felsefi sistemlerinden birisi olmuştur.
Auguste Comte, 19 Ocak 1798 tarihinde Fransa ’nın Montpellier kentinde ailesinin üç çocuğundan biri olarak doğmuştur. Bütün adı Isidore Marie Auguste François Xavier Comte ’dır. Babası aidat dairesinde memur, annesi ise konut hanımıydı. Auguste Comte, maddesel açıdan sağlıksızdı. Çelimsiz bedeni, miyopluğu, mide hastalığı yaşamı baştan başa sorun oldu. Anne babasının tuttuğu ihtiyar bir öğretmenden Latince dersi aldıktan daha sonra, 9 yaşında ortaokula başladı. Yatılı hayatı ona güç geldi. Oysa zihinsel gelişimi yaşının ilerisinde olduğundan, derslerinde fazla başarılı oldu.
14 yaşında Katolik Kilise ’sinden ayrıldı. 15 yaşında Paris Politeknik Okulu sınavına girdi. Çok başarılı olmasına rağmen yaşının küçüklüğü nedeniyle okula kabul edilmedi. Lise son sınıfta hastalanan matematik öğretmeninin yerine ders verecek dek konuya egemendi. Ekim 1814 de Paris Politeknik okuluna girdi. Okulun zamana yan sıkı disiplini, baş eğmez tavırlı Auguste Comte ’a göre değildi. Burada 2 yıl kaldı.
Napolyon Bonapart Elbe adasına kaçtığında, ondan nefret ettiği halde, Paris ’in yabancı işgalinden kurtarılması nedeniyle savaşa giden öğrencilere katıldı. Geceleri okuldan kaçıp, Paris sokaklarında dolaşması, okul yönetimine karşın bazı davranışları nedeniyle, polis gözetiminde Montpollier ’e gönderildi. Okulu da Cumhuriyetçi eğilimlileri sebebiyle, yönetim göre kapatıldı.
Auguste Comte, az kalsın toplumun aynası olan Paris ’cilt uzak kalamadı. 18 yaşında Paris ’e döndü. Bu yeni döneminde, bilhassa Felsefe ve Tarih kitapları okudu. 18. yy. Fransız düşünürlerinden, Montesquieu, Marquis de Condorcet, Turgot ’nun görüşlerinden etkilendi. Etkilendiği düşünürler arasında, David Hume ve Immanuel Kant da bulunuyordu. İçinde yaşadığı toplumsal koşullar ve anılan düşünürlerin görüşlerinden de yararlanarak kendi özgün sentezini oluşturdu. Tanıştığı kişiler arasında, sonra bozuşacağı, sosyalizmin kurucularından Saint Simon da vardı. Toplumsal konuların yanı sıra, matematik, astronomi, fizik, kimya, biyoloji çalışmalarını da sürdürdü.
1821 yılında tanıştığı bir terzi olan Caroline Massin ile19 Şubat 1825 tarihinde evlendi. Birkaç ayrılıktan daha sonra 1842 yılında boşandı. Doğduğu yerde eski dostları tarafından iyi karşılanmadı. Paris ’e dönerek özel bir gruba ders verme girişimi, ruh sağlığı sorunları yüzünden yarıda kaldı. 1827 yılı başlarında “Sen” nehrine atlayarak intihar girişiminde bulundu. bütün olarak sağlığına 1827 yazında kavuşabildi. 1829 yılında yarım kalan konferans dizisine yeniden başladı. Bu kez başarılı oldu. Bu konferanslarını 6 cilt olarak “Olgusal Felsefe Dersleri” başlığı ile yayınladı.
Evli olduğu dönemde hazırladığı temel eseri, yedi ciltlik Cours de philosophie positive’i 1842’de tamamladı. Daha Sonra, Paris’te bugünkü Comte Müzesi binasında Gökbilim dersleri vermeye başladı.
1830-48 yılları aralarında her sene programlı olarak işçilere dersler verdi. (Temel gökbilim kursu) Politeknik Mektep ’da matematik öğretmeye başladı. Fakat Felsefe Dersleri esnasında bir görevliye sataştığı için okuldan uzaklaştırıldı.
1838 ’de kitabı The Edinburg Review ’da incelendi. John Stuart Mill ’in çabasıyla üç İngiliz ’den para yardımı aldı. 1844-1845 yılında öğrencilerinden birinin kız kardeşi Clotilde de Vaux ile başlayan ve platonik düzeyde kalan ilişki, Auguste Comte için mutluluk ve acı batmış günler getirdi. Sevdiği kızın 1846 ’da veremden ölmesinden sonraki acılı dönemini geride bırakıp yeni bir güçle çalışmaya başladı. Sekiz yılını bölge, “Olgusal Siyasal Sistem” 1851-1854 adlı yapıt, sosyolojinin tanımını da içeriyordu. Yazıları geniş bir kitleyi etkilemeye başlamıştı. Dünyanın her yandaki olgucu gruplarla yazışıyordu.
Auguste Comte, “Sosyoloji niçin diğer bilim dalları gibi bir dal olmasın” tezini savunarak sosyolojinin temelini o zamanlarda attı. Ayrıca felsefede pozitif düşünce üstüne de çalışıyordu. Daha sonraları fizik, astronomi ve kimya ile de uğraştı.
Auguste Comte, yaşadığı çağda altı esas bilimden laf etmiştir. Bunlar genel, basit ve egemen olanlardan özel, karışık ve bağımlı olanlara dürüst sırasıyla şu şekildedir: Matematik, astronomi, fizik, kimya, fizyoloji ve sosyoloji (sosyal fizik). Sosyolojiyi bunların üstünde görmüştür. Bütün bu fikirlerinin oluşmasında 7 yıl sekreterliğini yaptığı Saint Simon‘ın etkisi büyüktür.
Auguste Comte, Fransız Devriminden derhal daha sonra doğduğu için -Sosyoloji alanındaki- çalışmaları Fransız Devrimine ve Aydınlanma Düşüncesine bir tepki niteliğindedir. Sosyolojiyi Sosyal Sabit ve Sosyal Enerjik elde etmek üzere ikiye ayırır. Sosyal Sabit; her toplumdaki göreli kararlı ilişkiler ile sosyal yapı üstünde odaklanır. Sosyal Dinamik ise, insanlığın bir aşamadan diğerine geçmesini, yani toplumdaki değişimi açıklama eder. Auguste Comte evrimcidir. Tarihi bir ilerleme süreci olarak görür yani iyimserdir. Auguste Comte’un üç hal kanununa yani evrim kuramına kadar toplumlar üç aşamadan geçer;
a)Teolojik faz
b)Metafizik faz
c)Pozivitist safha
Mayıs 1857 ’de, eski bir arkadaşının cenaze töreninde yakalandığı soğuk algınlığından kurtulamadı, eylül ayında öldü. Kendi isteği olarak kabir taşına şunlar yazıldı: “İlke olarak aşk, esas olarak düzen, niyet olarak ilerleme.”
Auguste Comte, 5 Eylül 1857 tarihinde Paris, Fransa ’da 59 yaşında ölmüştür.
Teolojik (Tanrıbilimsel) Evre Nedir? br> Tanrıbilimsel dönemde ademoğlu bilmediği, bir türlü anlayamadığı olayları daima aşkın bir kaynakla izah etme yoluna gitmiştir. Tekrar bu dönemde ademoğlu usundan çok imgeleminin sesini dinlemiş; ussal yolla temellendirilmiş açıklamalar yerine getirmek yerine eğretilemeler ile benzetilere dayalı söylensel anlatı olanaklarına başvurmuştur.
Metafizik Aşama Nedir?
Metafizik dönemde lüzum söylenbilgisinin tanrılarının varlığına gerekse de onların özel yetilerine ve güçlerine duyulan inancın çökmesiyle birlikte öbür metafizik araştırma izlenceleriyle insan zihni saltığı kavramaya çalışmıştır. Bu dönem boyunca bir istif metafizik uslamlama, metafizik kavram ve metafizik sorun ortaya atılmış ama ortaya konan sorunlar çözülemediği gibi ulaşılan veri anlamında da tek bir adım olsun ileriye gidilememiştir.
Pozitivist (Olgucu) Faz Nedir?
Gerekli saltığı amaçlayan metafizik araştırma mantığı yerini bütünüyle, keza de yeniden geri dönülemeyecek bir biçimde olumsalı, göreli olanı anlamaya yönelik olgucu bir bilimsel araştırma çerçevesine bırakmıştır. Usun tamamiyle imgelemin üstesinden geldiğinin varsayıldığı bu son dönemde insanoğlu bundan böyle deneye açık olgularla, bu olgular arasındaki ilişkilerle, bu olguların altında yattığı düşünülen yapı, armoni ve yasalarla ilgilenmektedir.
Sözleri:
İlk iki dönem geride kalmıştır; pozitif bilimin ve düşüncenin hâkim olduğu döneme girdik.
Pozitivizm niçinlerle uğraşmaz, lakin nasılları iyi bilir.
Sevgi prensibimiz, harmoni temelimiz, ilerleme amacımızdır.
Doğulu önderler, milletlerinin başından ayrılmayarak her hükümetin temeli olan şu iki kanunu hakkıyla yapıyorlar: iyi yola götürmek ve kötülüklerden gözetmek. Bu asil hareket Ruslardan pozitif bilhassa Türklerde göze çarpıyor.
Kitapları :
1822 – “Plan de traveaux scientifiques nécessaires pour réorganiser la société”
1830 – 1842 – Cours de Philosophie Pozitive (Fazla Felsefe Dersleri)
1851 – 1854 – Systeme de Politique Positiv (Pozitif Siyaset Dizgesi)
1852 – Catechisme Positiviste (Olguculuğun İlmihali)
1855 – Appel au Conservateurs (Tutuculara Çağrı)