August Strindberg biografisi
Takriben yarısı tiyatro oyunu olan 120 kadar eser üreten Strindberg, Avrupa ve Amerikan tiyatrosu üzerinde büyük etkisi olmuş bir yazardır.
August Strindberg, 22 Ocak 1849 tarihinde Stockholm, İsveç ’de ailesinin yedi çocuğundan üçüncüsü olarak doğmuştur. Tam adı Johan August Strindberg ’dir. Mutsuz bir çocukluk geçiren August Strindberg, 7 yaşında iken intihara kalkıştı. 13 yaşında iken annesini veremden kaybetti. Babası yeniden evlenince yaşama küstü. Erginlik çağında dini ve sosyal geleneklere aleyhinde isyankar bir tutumu oldu ve bu tutumu hayatı baştan başa güçlendi.
1867 yılında lise öğrenimini tamamladı ve Uppsala Üniversitesi‘nde tıp öğrenimine başladı. Öğrenciliği esnasında değişik işlerde çalışarak ve doktor ailelerin çocuklarına özel ders vererek geçimini sağladı. Kimyaya antre sınavından kalınca derslere ilgisini yitirdi ve okulu bıraktı.
Tiyatroya ilgisinden dolayı birkaç tiyatroda muhasebeci olarak çalıştı, başarısız bir oyunculuk girişimi oldu; peşinde oyunlar yazmaya başladı.
August Strindberg, 1870 yılında çağdaş diller ve estetik okumak üzere Uppsala Üniversitesi‘ne geri döndü. İlk yapıtı, 13 Eylül 1870 tarihinde sahnelendi; bunu öteki tarihi oyunlar izledi. 1872 yılında Stockholm’e taşınan Strindberg, birincil kısa öyküsünü yazdı ve birincil tablosunu yaptı. Özgür gazeteci olarak çalışırken bir grup genç usta ile bohem bir yaşam sürdü. 1872’de Stockholm’de gazeteciliğe başlayan yazan, aynı sene içinde İsveçli reformcu Olaus Petri’nin öyküsünü konu alan “Olof Sanatkâr” adlı tarihsel dramı yazdı. Düz yazı olarak kaleme aldığı bu yazıyı sonradan manzum haline getirdi. 1874-1882 yılları arasında Kraliyet Kütüphanesi’nde çalıştı. Kataloglama işi için Çince öğrenmeye başladı.
1875 yılında evli bir kadın olan ve aktris olmak isteyen Siri Wrangel ile tanıştı, fırtınalı bir aşk ilişkileri oldu. Siri, 1876 yılında eşinden boşandı ve 1877 yılında Strindberg ile evlendi.
Strindberg, ilk yazımsal başarısını 1879 yılında yayımladığı “Kırmızı Oda” adlı romanı ile kazandı. İlk modern İsveç romanı olduğu bahis edilen bu eser ile tüm İskandinavya’da tanındı. Bu başarısının verdiği yiğitçe yazmaya devam etti.
1883-1889 yılları aralarında Fransa, İsviçre, Almanya ve Danimarka‘ya gitti. 1893 yılında Paris‘te ikinci kere evlendi. 1896 yılından itibaren Lund’da ve Paris’te yaşadı. 1899 yılında Stockholm’e döndü, üçüncü defa evlendi.
İlk yapıtlarında Henrik Ibsen‘in etkisi dobra dobra gözlemlendi. İskandinav yöreselciliğine ve kadınların kurtuluşu hareketlerine karşısında çıkarak, toplumsal eleştirileri içeren oyunlar yazdı. Henrik Ibsen geleneğine, iki nesil arasındaki çelişkiyi ve çatışmayı kattı.
August Strindberg, oyunları, romanları ve kısa öyküleriyle tanınır. Takriben yarısı tiyatro oyunu olan 120 kadar eser üreten Strindberg, Avrupa ve Amerikan tiyatrosu üzerinde büyük etkisi olmuş bir yazardır. Toplumsal eleştiriler içeren ve bir yanlamasına da kadın-erkek çatışmasını konu edinen oyunlar yazmıştır.
August Strindberg İsveç edebiyatına en büyük katkıyı “Kırmızı Oda” adlı romanıyla gerçekleştirdi. Toplumsal taşlama özellikleri içeren “Kırmızı Oda” İsveç’in ilk natüralist romanı olarak kabul edilir.
Dönemin ürünlerinden “Baba”, karısı tarafından delirtilen bir erkeği konu alır. “Matmazel Juli” ise uşağı kadar baştan çıkarılmasına müsade verip, gerisinde pişman olan ve intihar eden asil bir genç hanımın öyküsünü anlatır.
August Strindberg, edebiyatçılığının yanı sıra astronomi, kimya, zooloji gibi bilimlerle amatör olarak ilgilenen bir bilim adamı; fotoğrafçılık, fotoğraf, sinoloji (Çinbilimi) ile uğraşan çok yönlü bir kişidir.
August Strindberg, 1879 yılında Stockholm’de Kraliyet Kütüphanesi’nde kütüphaneci yardımcısı olarak bir süre çalışıp, oyun yazarlığı ve fotoğraf çalışmalarına katıldı.
Evlilikleri :
1.eşi: Finli aktris Siri von Essen (e. 1877–1891), Karin Smirnov, Hans Strindberg, Greta Strindberg adlarında 3 çocuğu oldu.
2.eşi: Viyanalı gazeteci Frida Uhl ile evlendi. (e. 1893–1895), Kerstin Strindberg, Friedrich Strindberg adlarında çocukları oldu.
3.eşi: Norveçli aktris 1901 yılında aktris Harriet Bosse ile evlendi. 1904 yılında boşandı.
4.eşi: 1908 yılında kendisinden 42 yaş ufak 1891 doğumlu oyuncu Fanny Falkner ile evlenmedi ama birlikte yaşadı.
August Strindberg, 14 Mayıs 1912 tarihinde Stockholm, İsveç ’de 63 yaşında mide kanserinden ölmüştür.
Tiyatro Oyunları :
1869 – Fritankaren (Özgür Düşünür)
1869 – Hermione
1870 – İn Rome (Roma ’da)
1872 – Olof Öğretmen (Master Olof)
1880 – Gillets Hemlighet (Gillet ’in Sim)
1881 – Master Olof
1882 – Lycko-Pers Resa (Uğurlu Pers ’in Gezisi)
1882 – Herr Bengts Kustru (Bay Bent ’in Karısı)
1886 – Kamraterna (Arkadaşlar)
1887 – Cehennem (Fadren)
1887 – The Father
1888 – Bayan Julie (Fröken Julie)[
1888 – Pariah
1889 – Creditors
1989 – The Stronger
1898 – Legender (Efsaneler)
1898 – To Damascus (Şam ’a Içten)
1901 – Ölüm Dansı
1902 – Rüya Oyunu
1907 – The Pelican
1908 – Hayalet Sonatı
Kitapları :
1879 – The Inkar Room (Roman)
1882 – Det Nya Riket (Yeni Krallık)
1882 – Svenska öden och Aventyr (İsveç Kaderleri ve Serüvenleri)
1883 – Dikter (şiir kitabı)
1884 – Giftan (Evliler)
1885 – Utopier i Verkligheten (Hayaller ve Gerçekler)
1887 – Plaidoyer d ’un Fou (Bir Delinin Savunması)
1887 – Hemsöborna (Hemse ’nin İnsanları)
1889 – Tschandala (18. Yüzyıldan Öykü)
1890 – Açık Deniz Kenarında (I Havs Bandet)
1897 – İnferno (Cehennem) (Roman)
1899 – Suçlu mu? (Brott och Brott)
1899 – Gustav Vasa
1899 – Erik XIV
1899 – Gustav Adolf
1900 – Dödsdansen tülüm Dansı
1901 – Paask (Paskalya)
1901 – Ölüler Dansı (Dödsdansen)
1901 – Carl XII
1902 – Düşlerin Oyunu (Drömspel)
1903 – Kristina
1903 – Gustav III
1903 – Ensam (Yalnız)
1904 – Götiska Rummen (Gotik Odalar) (Roman)
1904 – Svarta Fanor (Kara Bayraklar)
1906 – Hizmetçinin Oğlu: Ruhun Gelişme Öyküsü (En sjals utvecklings historia)
1907 – En Blaa Bok (Mavi Kitap)