Anton Hanak biografisi
20. asır başlarında Avusturya–Macaristan‘daki en tanınmış heykeltraşları arasında yer alan sanatçıdır. Ankara Kızılay ’daki Güven Anıtı ’nın ön yüzündeki heykelleri yapmıştır.
Anton Hanak, 22 Mart 1875 tarihinde Avusturya–Macaristan İmparatorluğu ’nun bir şehri olan Brunn ’de doğmuştur. 1889 ile 1893 yılları arasında, meslek sanat okulunda ahşap yontucusu ve mobilyacılık eğitimi aldı. 1904 yılında Viyana Hoş Sanatlar Akademisi heykel bölümünden mezun oldu. Peşinde mesleği ile ilgili olarak yaklaşık 5 sene Almanya, bugünkü Çek Cumhuriyeti, Slovakya ve Macaristan ’da bulundu. Heykeltıraşlık daima belli başlı alaka alanı oldu.
Anton Hanak, 1898 ’de Viyana Güzel Sanatlar Akademisinde, Prof. Dr. Edmund Hellmer ’in yanına çalışmaya başladı. 1905 yılında Wiener Secession ’da ilk sergisini açtı. Bir sene daha sonra da Art Nouveau akımını temsil eden bu topluluğun bir üyesi oldu.
1908 yılında, Viyana Uygulamalı Sanat Okulunda öğretim görevlisi olarak devir aldı ve bu görevi, 1913 yılında anıtsal heykelcilik alanında bir kürsüyü devralana değin sürdürdü. Birinci Dünya Savaşı ’ndan önceki yıllarda Anton Hanak, birçok kez mimar Josef Hoffman ve sanatçı Gustav Klimt ile birlikte çalıştı.
Rodin ’in sanatından yola çıkan Anton Hanak, anıtsal, dışavurumcu heykeller yaptı. Farklı Alanlara Yönlendirilmiş Avrupa kentlerinde sergiler açtı, 1914 ’te Köln ’de Becerikli ve Biçim Değişiklik adlı anıtsal heykellerini sergiledi.
Anton Hanak, I. Dünya savaşı sonrası dönemde ağırlıklı olarak Avusturya Sosyal Demokrat Partisinin desteklediği projelerde çalıştı. 1910 yılından itibaren partiyle ilgili dağıtılmış binalardaki heykeller ve sosyal demokratların elindeki Viyana belediyesinin projelerindeki heykelleri yaptı.
1923–1924 ders yılında, kişisel anlaşmazlıklar nedeniyle devlete ait görevlerinden istifa etti. 1925 yılında mimarlığını Clemens Holzmeister ’in üstlendiği Katolik Hıristiyan Sanat Topluluğunun “Hıristiyan Sanatı ve Zanaati” sergisine katıldı. 1926 ve 1926 yıllarında Viyana Sanatçılar Evi için tekrar birlikte çalıştılar.
Anton Hanak, bu dönemde bir dizi eser yarattı fakat giderken önemli sağlık durumu sorunları ortaya çıktı. Çağdaş heykelciliğin önde gelen adlarından Fritz Wotruba ’nın da öğretmeni oldu. 1932 ’de Viyana Hoş Sanatlar Akademisinde, bitmiş bir Heykeltıraşlık Kürsüsünü üstlenirken, bununla beraber Ankara ’da, 1932 yılından itibaren Güven Anıtı üzerinde Clemens Holzmeister ile birlikte çalışmaya başladı.
Anton Hanak ’ın en büyük isteklerinden biri de müzisyenlerin heykelini yapmaktı. 1926 yılından beri üzerinde çalıştığı Gustav Mahler anıtının yapımına bir türlü başlayamaması ve Gustav Mahler ’in Yahudi olması nedeni ile Nazilerden aldığı tehditler onu bir asap krizine sürükledi. 1932 yılında geçirdiği bir asap krizi sonucunda 6 hafta hastanede yattı. 1933 yılında bu çalışmasını iptal etmek zorunda kaldı. Benzer sene 1927 yılından beri üstünde çalıştığı Vilhelm Richard Wagner anıtını da teslim etmek zorunda kaldı.
Ankara Kızılay ’daki Güven Anıtı ’nı yerine getirmek üzere Clemens Holzmeister ’in önerisiyle 1932 yılında Ankara ’ya gelen Anton Hanak, anıtın büyük bölümünü, sırası gelmişken ön yüzde yer alacak tunçtan iki anıtsal heykelini bitirebildi. Çalışmalar sırasında Viyana ’ya aralıklı Anton Hanak, Viyana ’da iken yürek krizinden öldü.
Türkiye Cumhuriyeti ’nin kuruluş dönemindeki çoğu ulus binasını, konutları ve çevresini planlayan Avusturyalı mimar Clemens Holzmeister ’in, bugün Kızılay Meydanı olarak aşina meydanın bir kenarına, halkın dinleneceği bir park ve anıt önermesiyle, Güvenpark ’ın ve anıtının yapımına başlanmıştır. Clemens Holzmeister, bu anıtı yapabilecek birey olarak da, vatandaşı ve arkadaşı Anton Hanak ’ı önermiş ve bu öneri İçişleri Bakanlığı kadar kabul edilmiştir. Bronzdan yapılan heykeller, Avusturya ’da Viyana Erdberg dökümhanesinde gerçekleştirilmiştir. Mamak taşı kullanılan kural üzerindeki kabartmalar ise Türkiye ’de yapılmıştır.
Anıtın taş kısımlarında Franz Wirt, Triberer ve Anton Hanak ’ın diğer öğrencileri ile Türk ustaları çalışmıştır.
Anton Hanak, 7 Ocak 1934 tarihinde Viyana, Avusturya ’da 59 yaşında yürek krizinden öldü.
Ölümünden daha sonra Clemens Holzmeister ’in görevlendirmesiyle Güven Anıtı ’nın ön yüzü Anton Hanak ’ın öğrencileri; Franz Xaver Wirth, Adolf Treberer, Max Rieder, Hermann Treberer ve Ronald Bohhr ’un taslak modellere kadar, arkadaki yüzünü ise Avusturyalı diğer bir heykeltraş olan Josef Thorak ’ın çalışmalarıyla 1935 ’te tamamlandı.
Ankara ’daki Eserleri:
1934 – Güven Anıtı ön yüzü (Ön yüzündeki heykeller Clemens Holzmeister ve Anton Hanak kadar yapıldı) (arka yüzü Josef Thorak kadar yapıldı)
Anton Hanak, Güven Anıtı
Anıtın kaidesi 37 metre, orta blok 8 metre, alt kanatlar 2 metre, bronz figürlerin boyu 6 metredir. Anıtın kenarında minik bir metal plakada; ‘ ’Güvenlik anıtı Kemal Atatürk Cumhurreisi, İsmet İnönü Başvekil, Şükrü Kaya İçişleri Bakanı, Nevzat Tandoğan Ankara İlbayı ve Uray Başkanı iken, Türk milletinin jandarma ve polisine sevgi ve hoşnutluğunu kullanmak için, vilayetlerin yardımıyla yapılmıştır ’ ’ yazmaktadır.