Alberto Giacometti biografisi
Sanatçının eserlerini bir akıma sığdırmanın fazla kuvvet olduğu bilinmektedir. Dışavurumcu tavırlı bir gerçeküstücü bununla beraber bir kübist olarak tanımlandı. Alberto Giacometti denince akla gelen uzun, ince, soyutlanmış figürlerini ise 1940 ’lı yılların ikinci yarısından itibaren üretmeye başladı.
Alberto Giacometti, 10 Ekim 1901 tarihinde İsviçre‘nin İtalya sınırı yakınlarındaki, İtalyanca konuşulan bölgesi, Graubünden Kantonu, Borgonova, Stampa Kasabasında dört kardeşin en büyüğü olarak doğmuştur. Babası, sanatçı Giovanni Giacometti, annesi Annetta Stampa ’dır. Babası İsviçre ’nin birincil yeni-izlenimci ressamlarındandır. Diego, Ottilia, Bruno adlarında 3 kardeşi vardır. Çocukluğu, İtalya‘da bir vadide olan Val Bregaglia ’nın küçük köyünde yüksek ve ince çam ağaçları, taşlar, arkadaşlar ve canlı renkli tablolar aralarında geçti. Alberto Giacometti, genç yaşta mesleğini öğrendi ve 1913 yılında “Masanın Üzerindeki Elmalar” adlı birincil yağlıboya tablosunu yaptı, bir sene sonradan da birincil heykeli; kardeşi Diego ’nun büstünü de 1914 ’de “Diego ’nun Kafası” adı ile meydana getirdi.
Alberto Giacometti, küçük kardeşi Diego ile hayatının her döneminde fazla yakın olmuş, annesini ve kardeşlerini model olarak kullanmıştır. Onu en çok etkileyen sanatçılar ise Albrecht Dürer, Rembrandt ve Jan van Eyck olmuştur.
Alberto Giacometti, o yıllarda yaptığı tabloların motiflerini masal, aile sahneleri, asker ve beygir temalarından almaktaydı. Daha sonraki yıllarda reel aile ve arkadaş portreleri ve peyzajlar yaptı. 1915 yılından 1919 yılına değin İsviçre ’de Graubünden Kantonunda Schiers Koleji ’nde okudu. Eğitiminde edebiyat, doğa bilimleri, tarih ve özellikle de 1917 Rus devrimi en fazla ilgilendiği konular olmuştur. Edebiyatta ağırlıklı olarak Alman Romantikleri, Johann Wolfgang von Goethe ve Friedrich Hölderlin ile ilgilenmiştir.
Alberto Giacometti, 1919 yılında Cenevre Güzel Sanatlar okulunda heykelcilik bölümüne eğitim almaya başladı. 1920 yılında İtalya ’ya artan bir şekilde sanat eğitimine orada devam etti. İtalya ’ya yaptığı bu birincil yolculukta Tintoretto, Saint Marco mozaikleri, Gentile Bellini ile kardeşi Giovanni Bellini ’nin eserleri ve Padova ’da gördüğü Giotto di Bondone ’lardan büyük ölçüde etkilenir.
1920-1921 yılları aralarında İtalya ’ya yaptığı ikinci yolculukta Floransa ’da gördüğü bir büstle Mısır sanatıyla tanışır ve Vatikan ’daki Mısır koleksiyonunu bakmak için Roma ’ya gider. Roma ’da geçmiş çağların tüm yapıtlarıyla ilgilenirken Barok sanat ve Bizans mozaikleri üzerine daha fazla yoğunlaşır. Giacometti bir yandan bu çalışmalarını sürdürürken öte taraftan öteki sanatsal etkinliklere de katılarak konserlere ve operalara gider.
1 Ocak 1922 tarihinde Paris ’e taşınan Alberto Giacometti, burada başlangıçta sanatkâr Alexander Archipenko ’nun stüdyosunda çalıştı. sonradan heykeltıraş Auguste Rodin ’in egzersiz arkadaşı heykeltraş Antoine Bourdelle ’nin Grande Chaumiere ’de verdiği derslere katılarak atölye asistanlığını 1925 yılına kadar yaptı. Burada, kübizm ve sürrealizmi iyi kavramış önde gelen heykeltıraşlardan biri olarak görülmeye başlandı. Joan Miro, Max Ernst, Pablo Picasso, Bror Hjorth ve Balthus ile tanıştı.
Çalışmalarından örnekler
1925 yılında Paris ’de Froidevaux Sokağı ’nda birincil atölyesini açtı. Gördüğü şeylerin heykel ve resimlerini yapamadığını düşünerek bir süre daha sonra gerçeklikten kopar ve modelle çalışmaktan vazgeçer. daha sonra Modern (Laurens, Arp, Lipchitz) ve Egzotik (Meksika, Afrika, Okyanusya) sanatla ilgilenir. Bundan Böyle modelle değil de akıldan çalışmaya başlayan Giacometti, Kaşık Kadın benzeri düz heykeller yapmaya başlar. 1926-27-28 ’de Tuileries sergilerine katılır. 1927 yılında Hippolite Maindron Sokağı 46 numaradaki ufak atölyeye yerleşir ve burası hayatının vazgeçilmezi haline gelir. Paris ’in işgali sırasında bir ara atölyesini terk etmek zorunda kalsa da bir zaman sonradan yeniden döner ve ölünceye dek burada yaşar. Le Couple (Cift) 1926
1929 yılında Pierre Loeb ’le bir takvim uzlaşma imzalayan Giacometti, bu galeride nesne-heykellerini sergiler. 1930 ’da ise, fiziki sıkıntı çekmeden yaşayabilmek için kardeşi Diego ile birlikte bambaşka araştırmalar yapar. Bunlardan biri dekoratör Michel Franck namına kullanıma yönelik tasarladığı nesne ve mobilyalar, diğeri ise Elisa Scirapelli için tasarladığı takılardır. Yeniden bu dönemde Louis Aragon, Andre Breton ve Salvador Dalí ’yle tanışarak Gerçeküstücülere katılır ve akımın tüm etkinliklerinde yer alır.
1932 yılında Pierre Colle galerisindeki ilk kişisel sergisinin gerisinde 1934 yılında New York Julien Levy galerisinde bir bireysel sergi daha açar. Yaşamının bu döneminde fazla şiddetli rahatsızlık yaşayan ve duyma krizleri geçiren artist, tarzını değiştirerek polikrom heykeller, erotik kinetik nesneler gibi yapıtlarıyla görünmeyen heykel aşamasında hakiki imgesel yaratıya dayanan yeni denemelere girişir. Bu denemeler arasında Kafes, Asılı Top, Artık Oynamıyoruz, Saat 4 Sarayı, 1+1=3 ve Soyut Nesne gibi yapıtları bulunmaktadır.
On yıl aradan daha sonra 1935 yılında stilini tekrar değiştirerek heykellerinde model kullanmaya başlar ve Sürrealist Cereyan ’dan ayrılır. Lakin yaptığı heykellerin boyutu gittikçe küçülmeye başlar, böylece fakat heykeller adeta heykel olma niteliğini kaybeder. 1938 ’den 1940 ’a kadar her gün, sabahları kardeşi Diego ’nun öğleden daha sonra ise Rita ’nın modellik yaptığı heykellerinin konusu insan büstüne dönüşür. Bu dönemde Balthus, Grüber, Tal Coat ’la arkadaşlık kurar ve yapıtlarına büyük ilgi duyduğu Andre Derain ’le çoğu kez görüşür. 1935 ’den 1947 ’ye kadar hiçbir yapıtını sergilemez.
1940 ’da modelle çalışmaktan her yerde vazgeçerek, akıldan, her defasında yeniden başladığı bir çıplak kadın yapar ve bu denemeleri 1945 yılına dek sürer. 1942 ’ye dek Pablo Picasso ’yla sıkça görüşürken, jean-paul-sartre ve Simone de Beauvoir ’le arkadaş olur. II. Dünya Savaşı başladıktan sonra 1942 ’de ülkesi İsviçre ’ye artan bir şekilde 1945 ’e değin Cenevre ’de yaşar.
Alberto Giacometti, 1936-1940 yılları aralarında çalışmalarını insan kafası üzerine odakladı. 1945 yılında Paris ’e döndüğünde, kardeşi Diego ’nun doğru atölyesini bıraktığı gibi bulur. Fakat bu kez de heykelleri incelip uzayarak değil olmaya başlar. Bunun sonucunda 1946 ’da her yerde model kullanmaya karar vererek annesinin, Diego ’nun, Yanaihara ’nın ve Caroline ’in portrelerini yapar. 1946-1961 yılları arasında böylece çok sergi açan Giacometti, 1949 ’dan 1951 ’e kadar hareketli ve uyuşuk figürlere çalışır. 1953 ’de Samuel Beckett ’in Godot ’u Beklerken adlı oyununun tek dekoru olan ağacı çizer. 1959 yılında New York ’daki Chase Manhattan Bank ’ın plazası için tasarladığı heykel kabul görmez.
1961 yılında ABD ’de Pittsbourgh International Heykelcilik Birincilik Ödülünü, 1962 yılında Venedik Bienali ’nde Heykel dalında Büyük ödülü aldı ve dünya çapında ün kazandı. 1964 ’de ise bu kez fotoğraf dalında Guggenheim International Ödülü ’nü aldı. 1964 yılında Fransa ’nın güneyindeki Saint Paul de Vence ’da, müzeye çevrilen Maeght Vakfı ’nın açılışına katılır. Heykelleri burada sergilenen Giacometti, Joan Miro ’yla birlikte bu açılışın baş davetlisi olarak yer alır. Ardındaki 1965 yılında başta Museum of Modern Art New York elde etmek üzere Amerika ’daki sergilerine katıldı. Daha sonraki yıllarda eserleri bir dizi büyük Avrupa galerilerinde sergilendi.
Sanatçının eserlerini bir akıma sığdırmanın fazla zor olduğu bilinmektedir. Dışavurumcu tavırlı bir sürrealist bununla beraber bir kübist olarak tanımlandı.
Alberto Giacometti, 1946 yılında Cenevre ’de Annette Arm ile evlendi.
Alberto Giacometti, 11 Ocak 1966 tarihinde İsviçre ’nin Chur şehrindeki Coire Hastanesi ’nde yürek hastalığı sebebi ile 65 yaşında ölmüştür. Borgonovo ’daki aile mezarlığına gömüldü.
Annette Arm, 1962