Ahmet İhsan Tokgöz biografisi
1908-1921 yılları aralarında Türkiye Millî Olimpiyat Komitesi Başkanı olarak görev yapmıştır.
Ahmet İhsan Tokgöz, 1868 yılında Erzurum ’da doğmuştur. Babası Halit Bey, ordu muhasebeciliğiyle, yurdun çoğu bölgelerinde dolaşmış okumuş bir kişiydi. Ahmet İhsan Tokgöz, ilk ve orta öğrenimini babasının görevle bulunduğu İşkodra ’da, Şam ’da yaptı. Daha sonraları Ankara ’ya geldiler. Ünlü devlet adamı ve ilk gazetecilerimizden Agah Efendi, o sırada sürgün olarak, Ankara ’da bulunuyordu. Halit Bey ’in de yakın arkadaşıydı. Agâh Efendi, Ahmet İhsan ’a Türkçe, Fransızca dersleri verdi, farklı alanlara yönlendirilmiş telkinlerle, onda hürriyete, zihin hürriyetine, basın hayatına karşısında ilk ilgilerin uyanmasına takviye etti.
1887 yılında Mülkiye ’den (Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi) mezun oldu. Kalemi’nde ve Tophane tercümanlığında memurluk hayatından daha sonra kendini iyice basına verdi. Malumat ve Servet gazetelerinde dış haber ve telgraf haberleri çevirmeni olarak çalıştı. 1891 yılında Cihan basımevini kurdu.
Ahmet İhsan Tokgöz, Servet-i Fünun dergisinin sahibi ve yazarıdır. Mal Varlığı-i Fünun dergisinin kurucusu ve sahibi olan Ahmet İhsan Tokgöz başmuharrirlik görevini uzun yıllar üstlenir. Dergide Tevfik Fikret Hüseyin Cahit Yalçın ve yeni harflerin kabulüyle Servet-i Fünûn, Uyanış adını aldıktan sonra Halit Fahri Ozansoy gibi meşhur edebiyatçılar yayın müdürü olarak tayin yaptılar.
Ahmet İhsan Tokgöz, Servet-i Fünûn’dan önce Şafak (1886), Ümran (1889) gibi külgilerini çıkardı. Hükümet tarafından, çıkardığı dergiler kapatılan Ahmet İhsan Tokgöz, Servet gazetesinin sahibi Dimitri Nikolaidis’in desteği ve izni ile bu gazetenin eki şeklinde Servet-i Fünûn’u çıkarmaya başlar. Mal Varlığı gazetesi kendisinden beklenen hizmeti veremeyince kapanır (1892). Bu Nedenle bir sene sonra, Servet gazetesinin eki olan Mal Varlığı-i Fünûn, egemen yayın organı olur. Dergi, 27 Mart 1891 – 26 Mayıs 1944 tarihleri aralarında, 54 sene ve 2464 rakam yayımlandı. Ilk Olarak öğretici eğitici bir magazin dergisiyken, 7 Şubat 1896 ’da Tevfik Fikret ’in yönetime gelmesiyle bir edebiyat dergisine dönüştü.
Ahmet İhsan Tokgöz, matbaasını kurup, Mal Varlığı-i Fünûn’un imtiyazını üstüne alınca; “iyi bir resimli haftalık gazete dışlamak ister. Avrupa’da o dönemde yeni kullanılan “çinkografi” tekniğini inceler. Yazışmalar sonucunda ünlülerin resimlerinden oluşan “galvano kalıp”lar getirtir. Avrupa’ya gider ve yeni baskı tekniklerini öğrenir. Fransa’dan kağıt ithalatı yapan Ahmet İhsan Tokgöz, baskı tekniği yönünden Servet-i Fünûn’un, dönemin en iyi dergisi olmasına gayret eder. Bu konudaki çalışmalarını taktir eden Saray’dan nakdî destek bile görür. Teknik yönden, dönemin manâlı dergileri üzerine yapılan bir değerlendirmede şöyle denilmektedir: “Bu dönemin baskısı, dizgisi, bugün için tarihsel birer evrak değeri taşıyan resimleriyle ün yapan Şehbal yanına, edebiyata siklet veren Mecmua-i Ebüzziya, Mal Varlığı-i Fünûn ve özellikle de Resimli Kitap gibi dergileri önemlidir.”
Servet-i Fünûn’un ilk sayılarında, dönemin öteki pek çok dergisinde olduğu gibi, “fennî” konulara önem verilmesinin yanına, magazin konularına da yer verilir. Bu dönemde, dergide yer alan yazıların böylece birçok Ahmet İhsan Tokgöz kadar yazılır. Ahmet İhsan Tokgöz, dergiye, okuyucunun ilgisini sürüklemek, okuyucuyu bilgilendirmek ve o dönemde çok ihtiyaç duyulan buluş yapacak kişilerin yetişmesine katkıdan ve düş ettiren yazılar tercüme eder. Servet-i Fünûn’un kuruluşundan fazla önce başladığı (1880) tercüme işinde bilhassa, Jules Verne‘nin (1828 – 1905) eserlerini yukarıdaki sebeplerden nedeniyle tercüme eder.
Serveti Fünun, Abdülhamit II döneminde Edebiyat-ı Cedide (1896-1911), II. Meşrutiyet döneminde Fecr-i Âti (1909-1912), Cumhuriyet döneminde de Yedi Meşaleciler ’e (1928) dergi oldu.
Servet-i Fünûn’un basın tarihinde ve edebiyat alanındaki kayda değer yeri, 1895’ten daha sonra bu dergi civarda yaşanan gelişmelerden kaynaklanır. Çünkü bu tarihten itibaren dergi, eski-yeni edebiyat tartışmasında buluş taraftarlarının yayınlama organı olur. “Muallim Naci– Recaizade Mahmut Ekrem mücadelesi” hükümetin araya girmesi ve 1893 yılında Muallim Naci‘nin ölümü üzerine kapanır.
Ahmet İhsan Tokgöz ’ün en önemli özelliği ise yaptığı çevirilerdir. Çevirileriyle Jules Verne ’yi Türk toplumuna başlangıçta tanıtan kişidir.
Bir dönem futbol ve spor yazarlığı da yapan Ahmet İhsan Tokgöz, 1908-1921 yılları arasında Türkiye Millî Olimpiyat Komitesi Başkanı olarak devir yapmıştır.
1909 yılında Ticaret Mekteb-i Âlisi ’nde vermeye başladdürdü. 1912 yılında on dört ay Beyoğlu belediye reisliği yaptı. 1931 yılında Ordu ’dan milletvekili seçildi. 4, 5 ve 6 ’ıncı dönem Ordu Milletvekilliği yaptı.
Ahmet İhsan Tokgöz, 28 Aralık 1942 tarihinde Değirmendere, İzmit ’de kendi evinde 74 yaşında ölmüştür.
Kitapları :
1930 – 1931 – Matbuat Hatıraları (Kitap)
1891 – Avrupa’da Ne Gördüm (Seyahat Yazısı)
Haver (Roman)
Ülfet (Roman)
Haraşo (Roman)