Aeskhylos biografisi
Doğumu : MÖ 525 Eleusis, Atina, Yunanistan
Ölümü : MÖ 456 Gela, Sicilya, İtalya
Antik Yunan facia yazarıdır. Tragedyayı seçkin bir edebiyat türü yapan ilk birey Aeskhylos ’tur.
Aeskhylos, MÖ 525-456 yılları aralarında yaşamış Yunan trajedi yazarıdır. Eshilos, Aiskhylos adlarıyla da bilinmektedir. Aeskhylos, Atina`nın 30 km. uzağında Eleusis ’da MÖ 525 yılında doğmuştur. Asilzade bir aileden yetişti.
Marathon Savaşı ’nın kahramanı sanılan ağabeyton, Salamis, Pers gibi döneminin manâlı savaşlarına katıldığı ve ün kazandığı bilinir, yazdığı eserler dek askerlik ve yurtseverlik başarılarıyla da övündüğü, kendi hazırladığı mezar yazıtından da bellidir.
Mezar taşında şöyle yazmaktadır:
“Eurphorion ’un oğlu Atinalı Aeskhylos, bu anıtın aşağı yatmaktadır. Kendisi bereketli Gela ’da öldü. Herkesçe aşina değerine, Marathon ormanı ve bu değerin tadını tatmış olan uzun saçlı Persler de tanıktır.”
Antik Yunan ’da trajedi yazarı olan Aeskhylos, Sofokles ve Euripides ile yazıları adamakıllı kaybolmadan günümüze ulaşan dönemin en büyük 3 tragedya şairlerinden biridir.
İlk oyunlarını M.Ö. 498 yılında yazmıştır. Hala varolan oyunları arasında en eskisi büyük bir ihtimalle ” Persler “`dir ve M.Ö. 472 yılında oynandığına inanılır. M.Ö. 480 yılında Salamis Savaşına katılmasıyla bu öykü üstünde ilham aldığına inanılır.
Bunun yanı sıra; içinde Agamemnon ’u birincil bölümünde anlattığı Oresteia eseri de meşhurdur.
İlk kere, tragedyanın aktör sayısını ikiye çıkararak, koro yerine diyalogu ön plana getirmiştir. Maske aktörün yüzünü saklayan bir alet olmaktan çıkıp, onun karakterini de yansıtır olmuştur. Eserlerinde tanrıların belirleyici gücüne siklet vermiş; dünyayı ve insanları tanrıların, olması gerektiği gibi, iyi bir şekilde yönettiği, tanrılara isyan edenlerin cezalandırılması gerektiği tezini savunarak, yerleşik düzeni , gelenekleri ve toplum ahlakını benimsemiştir. Ona tarafından halk müziği tanrılar kadar belirlenen alınyazılarını kabullenmek zorundadırlar.
İlk tiyatro başarısını 484 ’teki şenliklerde kazandı. Sicilya ’ya gitmesi ve Sirakuzai ’de uzun yıllar geçirmesi, tragedyalarının layık ve ilgi yitirmesiyle Perikles döneminin karşıt tutumuna bağlıdır. Eser sayısının 70 ’deri az olmadığı hatta 90 ’a ulaştığı konusunda değişik söylentiler vardır. Fiilen elde yer alan Aeskhylos tragedyaları yalnızca yedi adettir.
Aeskhylos, MÖ 456 Gela, Sicilya, İtalya ’da 69 yaşında ölmüştür.
Oyunları:
MÖ 490 – Hiketides (Yakarıcı Kızlar)
MÖ 472 – Persler
MÖ 467 – Tebai’ye Karşısında Yediler
MÖ 465- Zincire Vurulmuş Prometheus
MÖ 458- Agamemnon- Oresteia trilogia
MÖ 458- Kheephoroi
MÖ 458- Eumenidler
Aeskhylos ’un Anlamlı sözleri :
– Yemine bakıp insana inanılmaz, insana bakıp yemine inanılır.
– İyi yaşamak değil, yaşamayı iyi iyi anlamak gerçek mutluluktur.
– Tatlı şeyler, sonu iyi biten acılardır.
– Görünmek istediğin gibi ol.
– Acının ödülü tecrübedir.
– Akıllı insan aptal görünürse kazançlı çıkar.
– Dengin dengini bulmasıdır; en büyük sevinç bu dünyada.
– Dizginsiz dil bela getirir.
– Dostlarından emin olmamak, başa geçenlere özgü bir hastalıktır.
– Reel mutluluk iyi yaşamak yok, yaşamayı iyi bitirmektir.
– Kıskanılmayan, imrenilecek bir fazileti olmayandır.
– Mutsuzluğun ulağı edinmek da ayrıca mutsuzluktur.
– Ölmeden önce kimse mutlu değildir.
– Pek eksik kişi, iyi uğurlu bir dostun başarılarını kıskançlık duymadan kutlayabilir.
– Tatlı sözler, şiddetli bir öfkeye karşısında en tesirli ilaçtır.
– Yaşlılar için, öğrenmenin zamanı geçmez.
– Yaşlılık, gençlikten daha adildir.
– Savaşın birincil şehidi us,vicdan ve hakikattir.
– Savaşta bahşedilen ilk kayıp gerçektir.