Adnan Çoker biografisi
Adnan Çoker, 20 Ekim 1927 tarihinde İstanbul Süleymaniye’de doğmuştur. Doğduktan altı ay sonra annesi Ayşe Saniye Bayan vefat etti. 1928 yılında Samatya ’ya taşındılar. 1934-1939 Samatya Hacı Kadın İlkokulu’nda, 1939-1942 Davut Paşa Ortaokulu’nda, 1942 Afyon Lisesi’nin Orta kısmında 1 sene okudu. Resim öğretmeni Enver Kınavlı kendisiyle yakından ilgilenerek okulu bitirdikten daha sonra Güzel Sanatlar Akademisi ’ne girmesini öğütledi. 1943 yılında Namık İsmail ’in Akademide müdürlük yaptığı dönemin müdür muavini Sait Akkaya göre Akademi ’ye kaydettirildi. 1944-1945 yıllarında Güzel Sanatlar Akademisi, Galeri eğitiminde Şefik Bursalı ’nın öğrencisi oldu. 1945-1951 Ahmet Zeki Kocamemi Atölyesi ’nde 6 sene çalıştı. Halil Dikmen ’den kompozisyon bilgileri edindi. İstanbul Devlet Hoş Sanatlar Akademisi’nden 2 Temmuz 1951 tarihinde mezun oldu. Adnan Çoker, o yıllarda kısa bir süre ”çizgi resim” çalışmaları yaptı; Yüksekokul yarışmalarında değişik ödüller aldı.
Adnan Çoker, 1951-1952 yıllarında Değiştirme Subay olarak askerlik görevini yaptıktan daha sonra, 1953-1955 yıllarında Ankara ve İstanbul ’da desinatör ve kartograf olarak çalıştı. 1953 ’te Ankara ’da, “Sergi Öncesi” adı aşağıda açtığı birincil kişisel sergisini, 1954 ’te Ankara ’da, 1955 ’te İstanbul ’da açtığı sergiler izledi. 1951-1955 yıllarında zaman zaman Heykeltraş Ali Hadi Bara ile “Espas” çalışmaları yaptı.
Avrupa imtihanını şampiyon Adnan Çoker, 29 Aralık 1955 tarihinde devlet bursu ile Paris‘e gitti. 1955-1957 yıllarında Andre Lhote ’un, 1957-1960 yıllarında da Henri Goetz ’in atölyelerinde çalıştı. bu vesileyle fırsat buldukça İspanya, Belçika ve Hollanda müzelerinde incelemeler yaptı. Ayrıca İtalya ve İsviçre ’de iş eğitimine ilişkin incelemelerde bulundu. 1960 Mart ayında eğitimini tamamlayarak İstanbul ’a döndü ve Güzel Sanatlar Akademisi Fotoğraf Bölümü asistanı oldu.
1961 yılında resimlerini İstanbul Alman Kültür Merkezi ’nde “Paris Çalışmaları” adıyla sergiledi. Aynı yıl Viyana, Münih ve Venedik ’te araştırma gezileri yaptı. Akademide seyirci önünde, öğrencilerle birlikte, müzik eşliğinde resim gösterileri düzenledi.
1961 yılında İstanbul Festivali Resim-Heykel Sergisi ’nde ve 1962 ’de 23. Devlet Sergisi ’nde birincilik ödülleri aldı. 1962 ’de guvaş resimleriyle bir sergi açtı.
1963 yılında Altan Gürman, Sarkis Zabunyan, Ihtilal Erbil ve Tülay Tura ile “Mavi Grup“u kurdu. 1964 yılında, Fransız bursu ile ikinci defa Paris‘e gitti. Stanley William Hayter Atölyesi’nde gravür, Henri Goetz Atölyesi’nde boya etüdlerini sürdürürken ‘Siyah Fon’lu Resimler’e başladı. 1965 ’te bu çalışmalarını Salzburg Yaz Akademisi ’nde Vedova atölyesinde sürdürdü.
1966 ’da Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Yüksek Resim Bölümü öğretim üyeliğine atandı ve aynı sene kolajlarıyla bir sergi düzenledi. 1968 yılında Budapeşte ’de açıları Türk Grafik Sanatı Sergisi komiseri olarak Macaristan ’a gitti.
1970 ’e içten sanatında yeni bir dönem başlayan Adnan Çoker, bu dönem çalışmalarını “Siyah Resimler” ve “Siyah Simetri” adını verdiği iki öbür sergiyle İstanbul ’da gösterdi. Yağlıboya, pastel, gravür, asamblaj ve akrilik tekniklerini uyguladığı bu resimlerin gösteriminde, elektronik müzikten yararlandı. 1973 DYO Sergisi ’nde galibiyet, 1976 ’da İskenderiye bienalinde ikincilik ödülleri aldı.
1969 yılında, Devlet Güzel Sanatlar Akademisi’nde, doçent unvanını aldı. 1976’da, Güzel Sanatlar Akademisi, Fotoğraf Bölümü profesörlüğüne, 1977’de İstanbul Fotoğraf ve Heykel Müzesi Müdürlüğü’ne atandı. 1979’da, İstanbul Resim ve Heykel Müzesi Müdürlüğü’nden istifa etti. 1983’te Mimar Sinan Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi, Fotoğraf Bölümü Başkanlığı’na getirildi. 1985’te MSÜ, Hoş Sanatlar Fakültesi Fotoğraf Bölümü Başkanlığı’ndan istifa etti.
Çoğu kurum ve özel koleksiyonda yapıtları yer alan Çoker yaşamını İstanbul‘da sürdürmektedir.
Ödülleri :
1944 – Afyon ressamları aralarında açılan fotoğraf yarışmasında figür desenleri ile birincilik ödülü aldı.
1951 – İstanbul Hoş Sanatlar Akademisi “Kore” yarışması Fotoğraf 1. Ödülü
1961 – İstanbul Sanat Festivali Resim ve Heykel Sergisi, Resim 1. Ödülü
1962 – 23. Devlet Fotoğraf ve Heykel Sergisi Fotoğraf 1. Ödülü
1973 – 7. DYO Fotoğraf Sergisi, Galibiyet Ödülü
1976 – Milletlerarası 11. İskenderiye Bienali Fotoğraf 2. Ödülü
1981 – Türkiye İş Bankası Resim Büyük Ödülü
1982 – Ev Dekorasyonu Dergisi Övünç Ödülü
1990 – III. Milletlerarası Asya-Avrupa Sanat Bienali, “Arkadaşlık ve Uzlaştırma Sanat Ödülü”
1994 – Sedat Simavi Vakfı Görsel Sanatlar Ödülü’nü reddetti.
Adnan Çoker ’in sanat anlayışı :
Adnan Çoker ’in sanatı iki döneme ayrılabilir. 1970 öncesi ve 1970 sonrası. 1970 öncesi döneminin resimleri genelde soyut anlatımcılığa dayanır. 1970 ’e dürüst bu yoldaki özgürlük renkçiliğin şematik biçimlere, net ve geometrik fakat hacimsel bir soyutçuluğa dönüştüğü görülür. Geleneksel Türk mimarlığının iç uzam kavramından yola çıkarak, bu kavramın esinlendirdiği gizemsel anlamı soyut bir hacim anlayışıyla bağdaştırmaya çalışan Adnan Çoker ’in bakışımlılığı temel alan bu nesil resimlerinde, anlatısallık ve soyluluk, bir denge ve refah uyumuyla bütünleşmiştir. Osmanlı ve Selçuklu anıtsal mimarlığının, iç uzamı dış dünyaya açan sivri kemerli kapı ve pencere motifinden yola çıkılarak oluşturulan bu ahenk, sanatçının deyimiyle bir “kalıp biçim”e dayanır. Yani geometrik ve alışkın biçimcilikten ayrılır.
Pembe, mor ve siyah tonların yalın uygulamasını temel alan bir sadeleşme ilkesinden hareket eden ışık, bu resimlerde, geleneksel mimarlığın yapı özelliğinden çıkarılmış bir öğedir, ama, soyut uzamsal bir disiplinin etkileyici nüansını da içerir. Siyah rengin “mutlak”, “tarafısız” ve “faizsiz” etkisi, bir yorum vurgusunun eşliğinde ele alınmıştır.